De speculatietaks werd op z’n minst gezegd knullig aangekondigd, ingevoerd en alweer afgevoerd. Er waren en zijn heel wat onduidelijkheden. Door het afvoeren van de speculatietaks vanaf 1 januari 2017 zijn deze onduidelijkheden meteen ook van de baan. De speculatietaks in vogelvlucht, een overzichtje.
Ergens in de tweede helft van 2015 werd duidelijk dat de Belgische overheid ernstige plannen had om een speculatietaks in te voeren. Deze taks zou maar liefst 33% bedragen en vanaf 1 januari 2016 afgehouden worden. Dit op alle winsten gerealiseerd op aandelen die binnen een termijn van 6 maanden na aankoop terug verkocht werden. Slik… 33% is niet weinig. Toch hoeft dit op zich niet zo’n groot probleem te zijn. Zeker niet als verliezen of minwaarden zouden mogen afgetrokken worden.
Helaas, onze overheid bleef rond de speculatietaks heel lang vaag en onduidelijk. Niemand wist hoe de exacte en definitieve regels rond deze taks zouden zijn. Enkele weken voor 1 januari 2016 werd echter duidelijk dat minwaarden helemaal niet mochten afgetrokken worden. Dit was de doodsteek. Beleggen binnen een termijn van 6 maanden werd hierdoor in België meteen onwerkbaar.
Speculatietaks of meerwaardetaks (want hoe kan je anders een belasting op meerwaarden gaan benoemen?) wordt in heel wat landen aangerekend. Echter bij mijn weten zou België het enige land ter wereld zijn waar minwaarden niet van meerwaarden afgetrokken konden worden. De bedoeling van de regering was uiteraard extra geld in het laatje te krijgen om hun begroting te spijzen. Er werd door heel wat beleggers, beursorganisaties, beursmagazines, brokers, enz. op gewezen dat deze ondoordachte speculatietaks de overheid eerder miljoenen euro’s zou kosten i.p.v. opbrengen. Helaas gaf de regering aan dit argument geen gehoor. De taks werd ongewijzigd ingevoerd op 1 januari 2016 in de hoop een goede 30 à 34 miljoen euro aan opbrengsten te kunnen innen. Het liep duidelijk anders.
Waarom zou deze taks geld kosten i.p.v. opbrengen aan de staatskas? Wel, beleggers zouden veel minder gaan handelen. Aandelen aan- en verkopen binnen 6 maanden lieten Belgen zoveel mogelijk achterwege. Hierdoor misliep de overheid de geplande inkomsten uit de speculatietaks maar misliep ze tevens ook inkomsten uit beurstaks (de TOB of Taks Op Beursverrichtingen). Deze beurstaks bedraagt in 2016 0,27% (noot: de beurstaks werd de laatste jaren ook al diverse malen verhoogd – beleggers dragen dus wel degelijk hun belastingssteentje bij). Dit lijkt misschien weinig maar deze taks is verschuldigd op het totale bedrag van alle aandelen aan- en verkopen. Dit loopt dan ook al snel op tot een mooie inkomstenbron voor de overheid. Deze inkomstenbron droogde door de speculatietaks dan ook gedeeltelijk op. Al snel werd duidelijk wat vooraf door velen voorspeld werd: dit zou een verliespost worden, niet enkel voor beleggers maar zeker ook voor de overheid zelf.
Terzijde wil ik ook nog even meegeven dat niet enkel aandelen aan speculatietaks onderhevig werden maar ook ETF’s (beursgenoteerde fondsen). Anderzijds – banken bleken hun lobbywerk zeer goed gedaan te hebben – werden aandelenfondsen die je bij de bank kan aankopen werden wel vrijgesteld van speculatietaks.
Ook bleef men zeer lang onduidelijk over wat er zou gebeuren met winsten behaald uit optietransacties. De speculatietaks was al in voegen maar niemand wist of opties al dan niet mee in het bad zouden getrokken worden en of dit dan zou gebeuren met terugwerkende kracht of niet. Het zou een gigantische flater geweest zijn om opties ook te gaan belasten aangezien opties geen aandelen zijn. Een aandeel is een eigendomsbewijs en een optie is een contract tussen twee partijen. Daarenboven dienen opties (indien goed toegepast) net om beursrisico’s te verlagen. Nogmaals, indien goed toegepast, fungeren ze als een verzekering tegen beursverliezen. Zo zijn ze net zeer waardevolle instrumenten voor de goede huisvader die zijn kapitaal wil beschermen. Beschermen lijkt mij dan ook net tegenovergesteld aan speculeren. De regering zag dit eind oktober 2016 in en besliste om opties definitief vrij te stellen van speculatietaks. Oef, eindelijk eens goed nieuws.
Gelukkig kwam er nog meer goed nieuws. Het werd de regering duidelijk dat de verliezen voor de staatskas opliepen. Dit zou trouwens enkel maar erger zou worden (jobverlies, reputatieschade, implementatie van dure systemen voor het berekenen, aangeven en verwerken van de te betalen taksbedragen, enz.). Er werd uiteindelijk beslist deze hele speculatietaks terug af te voeren. Vanaf 1 januari 2017 zal dan ook geen speculatietaks meer op aandelen en aanverwanten geheven worden. De Belgische belegger zal terug vrij zijn. Voor hoelang echter weten we niet want een nieuwe meerwaardetaks zou op tafel liggen. Tot op heden is hier weliswaar niets over beslist en dus zijn dit enkel maar geruchten. Hopelijk blijft het bij geruchten. Kapot belasten is namelijk zeer nefast voor zowel burgers en bedrijven van ons land, als voor de overheidsinkomsten.
Samengevat is de huidige situatie momenteel zo:
- op opties moet u sowieso geen speculatietaks betalen (ook niet met terugwerkende kracht)
- op aandelenfondsen van banken en CFD’s moet u eveneens geen speculatietaks betalen (ook al verkoopt u deze terug binnen 6 maanden na aankoop)
- op de meeste aandelen en de meeste ETF’s moet u in 2016 speculatietaks betalen indien u deze terug verkoopt binnen 6 maanden na aankoop en, uiteraard, indien u op deze transacties winst heeft gemaakt
- minwaarden zijn niet aftrekbaar
- aandelen en ETF’s die u vanaf 1 januari 2017 verkoopt met winst en die u toch minder dan 6 maanden in bezit heeft zijn definitief vrijgesteld van de speculatietaks
- vanaf 1 januari 2017 verdwijnt de speculatietaks volledig. Een vervangende meerwaardetaks is op moment van schrijven niet in voege. Of die er ooit komt is onduidelijk.